Fish farming : तलावाचा वापर न करता मत्सपालन करा तेही वर्षाला पाचपट फायद्यासह, जाणून घ्या सोपी पद्धत

मुरादाबाद, 19 मे : उत्तर प्रदेशच्या (uttar pradesh) मुरादाबाद जिल्ह्यातील माझोला परिसरात एका शेतकऱ्यांने मत्सपालनातून (Fish farming) विक्रमी उत्पादन घेतले आहे. माझोला या गावात कृषी संस्था चालवणारे डॉ. दीपक मेहंदीरत्ता हे मत्स्यशेतीला एका नव्या उंचीवर नेण्याचे काम केले आहे. त्यांनी मत्सपालनाच्या नवीन पद्धतीचा वापर केला आहे. यामध्ये त्यांनी तलावाचा (lake) वापरचं केला नाही. तलावाचा वापर न करता बायो फ्लॉक पद्धतीने मत्स्यपालन केले आहे.

बायो फ्लॉक (bio flock) हे कमी जागा घेत असल्याने मत्स्यपालन अगदी सोप्या पद्धतीने करता येते. बायो फ्लॉकमध्ये, मासे लवकर वाढतात आणि तयार होतात. त्यामुळे उत्पादनातही (double benefit) वाढ होते. यामध्ये पाण्याचा कमी वापर करून मत्स्यपालन करता येते असे दिपक यांचे म्हणणे आहे.

हे ही वाचा : Weather update : राज्यातील 12 जिल्ह्याना IMD कडून alert, पुणे, कोल्हापूरमध्ये वादळी वाऱ्यासह जोरदार पावसाची शक्यता

बायो फ्लॉक पद्धतीने कोणतेही मासे पाळले जाऊ शकतात. कमी खर्चात ते तयार करता येते. मुरादाबादच्या कृषी संस्थेत एक खास प्रकारचा मासा पाळला जात आहे. जीरा विशिष्ट प्रकारचा पदार्थ सोडल्यानंतर ५ ते ६ महिन्यांत मासे तयार होऊन बाजारात विकले जातात. त्यामुळे शेतकऱ्यांना कमी खर्चात अनेक पटींनी जास्त उत्पन्न मिळते.

या तंत्रात केवळ बायोफ्लॉक तयार करणे, जिरे आणि मासे यांच्या आहारावर खर्च करावा लागतो, तर उत्पन्न एकूण खर्चापेक्षा कितीतरी पटीने अधिक होते. असे दिपक यांचे म्हणणे आहे. त्यांनी पाच पटीने  उत्पादन घेतल्याचे सांगितले. ही माहिती tv9 शी बोलताना त्यांनी दिली.

बायो फ्लॉक कसा तयार केला जातो?

Bio Flock तयार करण्यासाठी फक्त एकदाच गुंतवणूक करावी लागणार आहे. यामुळे तुमचे पुढील 10 वर्षे तुम्हाला गुंतवणूक करावी लागणार नाही. शेतकऱ्यांनी बायो-फ्लॉक तयार केल्यावर मत्स्यपालन करण्यास सुरू करू शकतात. बायो फ्लॉक बनवण्यासाठी लोखंडी पत्र्याचा वापर केला जातो. त्यावर लोखंडी जाळी लावली जाते, जेणेकरून बायो-फ्लोक सुरक्षित राहिल याची काळजी घेतली जाते. बायो-फ्लॉकला ऑक्सिजन पुरवण्यासाठी एअर पंप बसवले जातात जेणेकरून माशांना पुरेसा ऑक्सिजन मिळू शकेल. 2 क्यूबिक मीटरचे बायो क्लॉक तयार करण्यासाठी एकूण 10 हजार रुपये खर्च येतो, एकदा ते तयार झाले की ते किमान 10 वर्षे टिकते आणि शेतकऱ्यांना अनेक पट उत्पादन मिळते.

1 वर्षात 1 लाख रुपयांपर्यंतची कमाई

बायो फ्लॉकमध्ये मत्स्य उत्पादकांना वर्षातून दोनदा उत्पादन मिळते. मासे सोडले की 5-6 महिन्यांत तयार होतात. 2 क्यूबिक मीटरच्या बायो-फ्लोकमध्ये एका वेळी 400 ते 500 मासे तयार केले जातात. त्यांचे वजन 1 ते 1.5 किलो पर्यंत असते. बाजारात त्याची किंमत 150 ते 200 रुपये प्रति किलो आहे. अशा प्रकारे वर्षातून दोनदा उत्पादन घेणारा शेतकरी बायो-फ्लॉक पद्धतीने मत्स्यशेती करून एक लाख रुपयांपर्यंत कमाई करू शकतो.